Count 4 Malosa

STAND VAN ZAKEN 20 MEI: € 4.251,50

Het uiteindelijke doelbedrag is €7.500; het bovenaan weergegeven doelbedrag wordt aangepast aan de hand van donaties die wij op andere manieren hebben binnengekregen.

Beste vrienden, familie en andere geïnteresseerden,

Momenteel zijn wij werkzaam in het St. Luke’s ziekenhuis in Malosa, Malawi. Hier maken we indrukwekkende en vaak schrijnende situaties mee. Een veelvoorkomende infectie waar we erg van geschrokken zijn is de cryptokokkenmeningitis, een schimmelinfectie van het hersenvlies. Deze ziekte komt vaak voor bij patiënten met hiv/aids. In 70% leidt deze hersenvliesontsteking tot de dood, zeker als het niet op tijd behandeld wordt. Door patiënten te screenen op de aanwezigheid van de schimmel en bij een positieve test dit te behandelen, kan sterfte voorkomen worden. Deze screening kan worden gedaan bij een laag aantal van een bepaalde type afweercellen, de zogenaamde CD4-cellen. Op dit moment heeft het St. Luke’s ziekenhuis geen machine om het aantal CD4-cellen te meten, en vindt screening op de schimmel dus niet plaats. Wij willen graag met jullie hulp en in samenwerking met de St Luke's Stichting geld inzamelen om een dergelijke machine, een zogenaamde CD4-count machine, aan te schaffen. Op deze manier willen we bijdragen aan onder andere het verlagen van de sterfte aan deze hersenvliesontsteking.

We count on you!

Coassistenten Yekta Valikhani, Annemiek van Hemert, Louise van Eekeren, Louise Zijp; verpleegkundigen in opleiding Angela Noordam en Roos Marees

Betrokken in Malawi: Anne Schierdam (tropenarts), Perijne Vellekoop (tropenarts in opleiding), Geoffrey Mwalabu (anesthesia clinical officer), Andrew Nyirenda (clinical officer), Gift Kasiyafumbi (biomedical science student, lab technician), Devis Kotakota (lab technician)

In samenwerking met Stichting St. Luke's Hospital Malawi (https://www.stlukes.nl/pgs/home.php)

Lees verder voor onze persoonlijke verhalen en meer informatie. Bij vragen of opmerkingen mag je altijd contact opnemen; [email protected]

Hiv/aids en CD4-cellen. 

Hiv is een virus dat de cellen van het afweersysteem binnendringt en hierin nieuwe virusdeeltjes maakt. Onder andere de hierboven genoemde CD4-cellen spelen een belangrijke rol bij hiv. Op den duur kan hiv leiden tot een sterk verlaagd CD4-cellen. Doordat dit type afweercellen dan onvoldoende aanwezig is, kunnen bepaalde infecties niet goed bestreden worden door het afweersysteem. Micro-organismen (waaronder bacteriën, virussen en schimmels zoals cryptokokken) die bij een gezond persoon niet tot ziekte leiden doen dat bij deze patiënten wel. Bij de aanwezigheid van deze ziektes bij een patiënt met hiv spreekt men van aids. De hersenvliesontsteking zoals hierboven beschreven is er daar één van. Het CD4-getal is dus een maat voor hoe goed het afweersysteem in staat is om binnendringers te bestrijden en speelt een centrale rol bij hiv. Met behulp van het CD4-getal kan inzicht worden gekregen in het type ziekte waar een patiënt risico op loopt.

Daarnaast kan men een indicatie krijgen van hoe goed de hiv-medicijnen hun werk doen. Als de hiv-medicijnen goed werken, wordt het vermenigvuldigen van het virus voorkomen en is de verwachting dat het aantal CD4-cellen stijgt. Als het CD4-aantal daalt kan er sprake zijn van niet aanslaan van de behandeling.

Kortom, de toegevoegde waarde van een CD4-count machine is tweeledig: ten eerste geeft het inzicht in welke ziekten bij een lage afweer waarschijnlijker zijn; en ten tweede biedt het inzicht in het succes van de behandeling van de hiv-infectie.

Persoonlijk verhaal Annemiek van Hemert

'Nu inmiddels ruim twee weken in Malawi en begonnen in het ziekenhuis; st. Lukes. De eerste dagen meegelopen met andere coassistenten en daar meteen met mijn neus op de feiten gedrukt. Armoede is hier dagelijks aan de orde, ik zag ondervoede kindjes met zogenaamde pot belly's, die dikke buikjes van de reclame van Artsen zonder Grensen of Unicef. De volgende dag naar 'Male Ward', ernstig zieke mannen want, de kostwinnaar kan niet zomaar naar het ziekenhuis en werkt dus door tot hij er bijna dood bij neervalt. Ik zag magere mannen met tuberculose en een jonge man die niet meer aanspreekbaar was, cryptokokkenmeningitis (schimmelinfectie van het hersenvlies), hij zou die week nog overlijden. Nieuwe dag, nieuwe afdeling, zonder collega coassistent maar met een Malawiaanse supervisor naar 'Female Ward'. De dag begon goed, niet al te zieke vrouwen en ik kon mee naar de operatiekamer. In de middag een nieuwe opname, een jonge vrouw van 24, twee jaar jonger dan ik. Ze kwam binnen begeleid door haar 'guardians' want zelfstandig lopen lukte niet meer. Ze was binnen een aantal dagen flink achteruit gegaan en was in de war en verminderd aanspreekbaar. Haar gezondheidspaspoort vertelde ons dat ze 2 kinderen had, hiv positief was en al een jaar ART (hiv-medicatie) slikte. 'Neemt ze haar medicatie consequent?' vroeg mijn supervisor aan de guardians en het antwoord was ja. Omdat je ziekten als ernstige malaria, tuberculose en die hersenvliesontsteking niet mag missen deden we daar onderzoek naar. Dat betekende een prik in het ruggenmerg om hersenvocht te tappen en jij gaat dat doen zei mijn supervisor. Ik prikte onder begeleiding van mijn supervisor bij de vrouw die werd vastgehouden door haar guardians omdat ze anders omviel, en het hersenvocht spoot eruit. 'That's probably cryptococcal meningitis' zei mijn supervisor want een hoge druk is kenmerkend hiervoor. We wachtten de uitslag niet af maar gaven haar meteen de medicatie ervoor. Bij het avondeten kon de coassistent die 'on call' was kon me al vertellen dat onze patiënte het niet had overleefd. Ik kon mijn tranen niet in bedwang houden, zo jong en dan dit. In de week die erop volgde zou er nog een jonge vrouw van 26 overlijden aan deze hersenvliesontsteking. Mijn Nederlandse naïviteit was meteen verdwenen, aids is hier niet ongewoon en er gaan dagelijks mensen aan dood, ook vrouwen van mijn leeftijd.' 

Hiv en aids in Malawi; de cijfers

Volgens het laatste rapport van UNAIDS (2017) komt hiv bij 9,6% van de bevolking voor, dit zijn 1 miljoen mensen. Ter vergelijking, in Nederland is dit 0,2% en komt dit neer op 23.000 mensen bij een vergelijkbaar aantal inwoners. Het jaarlijks aantal nieuwe patiënten met hiv is misschien nog wel schokkender; in Malawi zijn dit er 39.000 waar dit er in Nederland minder dan 1000 zijn. Omdat seksuele activiteit hier op jonge leeftijd voorkomt, zijn het met name mensen tussen de 15 en 17 jaar die geïnfecteerd raken met hiv, waarbij vrouwen oververtegenwoordigd zijn.

In Malawi overlijden 17.000 mensen per jaar ten gevolge van aids. Tuberculose is hierbij in 40% van de gevallen de oorzaak. De hersenvliesontsteking met een schimmel (cryptococcen meningitis) wordt minder goed geregistreerd, maar geschat wordt dat 10% van de aids patienten zich presenteren met deze ernstige ziekte waarbij het overlijdenspercentage boven de 70% ligt.

Hiv en aids krijgen veel aandacht van de Malawiaanse overheid en er is een programma opgesteld waarin de 90-90-90 doelen het uitgangspunt zijn. Dat houdt in dat 90% van de hiv-positieven getest moet zijn, 90% daarvan met ART medicatie behandeld moet zijn en van de hiv-positieven onder behandeling bij 90% het virus onderdrukt moet zijn. Malawi maakt hierin grote stappen: 90-79-87, maar deze cijfers betekenen ook dat uiteindelijk bij 39% van de hiv-positieve patiënten het virus niet onderdrukt is. De uitdagingen zijn groot. Malawi heeft weinig personeel in de gezondheidszorg, zo zijn er per 100.000 mensen 2 artsen; nergens in de wereld zijn nog minder artsen. De gezondheidscentra zijn niet gelijk verdeeld over het land waardoor mensen soms meer dan 10 kilometer moeten lopen om zorg te krijgen. In de helft van de gezondheidscentra is geen stromend water aanwezig en in 40% geen elektriciteit. De mogelijkheden voor laboratoriumonderzoek zijn zeer beperkt en soms zijn de hiv-testen niet op voorraad. 

Is een CD4-count machine een duurzame investering? 

Ja. De expertise voor zowel de uitvoering van de test als voor het onderhoud van de machine is aanwezig bij het St. Luke’s. Daarnaast is er een richtlijn van de overheid van Malawi, welke door St. Luke’s toegepast wordt, waarin het routinematig testen van het CD4-getal wordt geadviseerd. Bij een erg verlaagd CD4-getal wordt, zoals hierboven genoemd, aanbevolen om op de aanwezigheid van cryptokokkenschimmel te testen. Daarnaast wordt op tuberculose getest. Omdat hiv/aids zorg door de overheid vergoed wordt, hoeft de patiënt voor deze testen niet te betalen.

Persoonlijk verhaal Roos Marees

'Ik begon mijn stage op de mannenafdeling en daar werd het mij vrij snel duidelijk dat ik mij in een heel andere setting bevond. In de eerste vijf dagen is er elke dag iemand overleden. Hiv/aids was het onderliggend lijden van deze patiënten. Wat ik vooral heftig vond is dat sommigen al drie dagen bewusteloos waren toen zij binnenkwamen omdat het ziekenhuis een grote uitgave voor hen is. In mijn tweede week had ik een hiv-positieve jongen van 20 met lever tuberculose opgenomen in de isolatiekamer. Zijn buik was volledig opgezet, had een gele gloed over zijn huid en hij had vocht in zijn onderbenen. Hij werd verzorgd door zijn familie omdat hij te zwak was om uit bed te komen. De familie vertelde ons dat hij zijn hiv medicatie altijd innam. Naar mate de week verstreek werd hij zwakker en op vrijdag kreeg ik van een van de coassistenten te horen dat hij het niet overleefd had. Ik voelde een brok in mijn keel ontstaan, voelde en voel mij nog steeds machteloos in dit soort situaties. '

Waarom schaft de overheid van Malawi niet zelf een CD4-count machine aan? 

Dit hebben wij ons natuurlijk ook afgevraagd. Het antwoord is simpel: geld. Bij een schaarste aan middelen worden de overheidsziekenhuizen geprioriteerd. In het verleden heeft het St. Luke’s Hospital een CD4-count machine gehad, maar deze is vervolgens door de overheid verplaats naar een ander ziekenhuis. Als het ziekenhuis zelf deze machine aanschaft, waar helaas de financiële middelen niet voor zijn, wordt de machine eigendom van St. Luke’s en kan deze niet in een ander ziekenhuis worden geplaatst.

Hoe gaat het verder nadat ik heb gedoneerd?

We hebben dit project opgestart in samenwerking met de Stichting St. Luke's Hospital Malawi. Het geld dat voor dit project wordt ingezameld, kan op hun rekening worden gestort onder vermelding van "CD4 count machine".  Omdat uiteindelijk niet wij, maar het HIV-team en de mensen van het laboratorium van het St. Luke's Hospital met de machine zullen werken, hebben wij hen ook bij dit project betrokken. Samen met enkele leden van deze teams zal de Stichting St. Luke's Hospital de machine aanschaffen zodat we er zeker van zijn dat het gedoneerde geld op de juiste plek terecht komt. Onze tropenarts ter plaatse, Anne Schierbeek, zal hier ook haar aandacht voor hebben.