Boek "IK BESTA""

Dit belangrijke boek over conflict gerelateerd seksueel geweld kan ik niet alleen maken. Heel fijn dat een groot deel van de kosten al is gedekt door het Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten in Nederland en België. Tevens zijn mijn reizen deels gedekt door een crowdfunding. Maar om fixers en tolken fatsoenlijk te kunnen betalen, lokale initiatieven van overlevers te kunnen ondersteunen en er een grote expositie aan te koppelen heb ik meer financiële middelen nodig.

Over mij:

Ik ben inmiddels alweer meer dan 20 jaar werkzaam als freelancefotograaf voor nationale en internationale media, voornamelijk voor NRC, Trouw, het Parool, Al Jazeera, Guardian en Vrij Nederland. Ook werk ik voor veel goede doelen. Mijn carrière staat in het teken van het bestrijden van onrecht. Tijdens mijn studie rechten concentreerde ik mij op mensenrechten en studeerde af in International Law and Human Rights. Op de foto-academie ben ik cum laude afgestudeerd in journalistieke en documentaire fotografie. Mijn werk heeft verschillende prijzen gewonnen in categorieën van de Zilveren Camera, de meest prestigieuze fotojournalistieke prijs van Nederland. Voor meer informatie zie www.monavandenberg.com of insta @mona_vandenberg. Het aankaarten van schendingen van mensenrechten staat centraal in mijn werk. Mijn betrokkenheid bij mijn onderwerp is zichtbaar. De komende twee jaren geef ik vorm aan het internationale project ‘Ik besta’, dat zal uitmonden in een boek over seksueel geweld als oorlogsmisdaad. 

Waarom doe ik dit?

Als fotograaf en activist ontmoette ik, tijdens het realiseren van andere projecten, vrouwen in de meest onmenselijke omstandigheden. En telkens wanneer ik dacht:” het kan niet erger, ontmoette ik een vrouw met een nog gruwelijker verhaal”. Verkrachting tijdens conflicten, het goedkoopste wapen dat de mens kent. Hoe kan dit blijven gebeuren?

In mijn afstudeerscriptie, in 1998 alweer, richtte ik mij ook op dit onderwerp en inmiddels zijn we alweer 25 jaar verder.

Is er iets veranderd nadien?

Jazeker, resoluties 1325 en 1820 zijn aangenomen, echter de middelen om de daders verantwoordelijk te houden voor hun daden zijn in de praktijk niet voorhanden. Het blijft ontmoedigend om te zien hoe veel staten falen in het voorkomen van deze wreedheden en in het bieden van gerechtigheid, humanitaire hulp en herstelbetalingen.

Bovenal worden deze vrouwen genegeerd in de geschiedenisboeken. Daar wil ik samen met hen verandering in brengen. Dit fotoboek en onderzoek gaat over deze vergeten vrouwen, over hun dromen, hun strijdvaardigheid, moed en heldhaftigheid. Voor mij zijn zij de ware helden. Zij moeten gezien worden.

Over het project

Als je aan oorlog denkt, denk je aan wapens, loopgraven, militairen, doden, gewonden en vluchtelingen. Vaak wordt er nog lang niet genoeg bij stilgestaan dat er tijdens conflicten op grote schaal femicide wordt gepleegd als tactiek. De afgelopen jaren lijkt er zelfs achteruitgang, bij alle recente conflicten komt het op grote schaal voor. Nog niet eens een maand geleden rapporteerde deskundigen van het VN-panel bewijs van verkrachting, seksuele vernedering en bedreiging met verkrachting door Israëliërs van meisjes en vrouwen in Gaza. Ondertussen woedt de oorlog in Oekraïne voort en bereiken ons via de media meldingen van seksueel geweld en verkrachting van Oekraïense vrouwen en kinderen door Russische soldaten. Verkrachting is de enige oorlogsmisdaad waarbij het slachtoffer gestigmatiseerd wordt, soms zelfs uitgestoten. Verkrachting wordt gepleegd door alle partijen in een conflict, ook door VN-vredeshandhavers. Het recente rapport over ‘het extreme geweld’ van de Nederlandse soldaten in Indonesië toont dat ook verkrachtingen door het Koninklijk Nederlands Indisch Leger en de Koninklijke Landmacht stelselmatig waren. Toch sneeuwde verkrachting onder, in tegenstelling tot executies, martelingen, plunderingen die Nederland tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog had begaan, in het nieuws over dit rapport. Zolang mannen niet bang hoeven te zijn dat ze moeten boeten voor hun daden, zullen mannen in conflict gebieden er nooit van worden weerhouden vrouwenlichamen te zien als voorwerpen die naar believen kunnen worden gegrepen, misbruikt en achtergelaten.

Over het Boek

In dit boek krijgen overlevenden een gezicht en stem. Vredesactivisten, de verschillende initiatieven van Sema Network, juristen en rechters in komen aan het woord. Ik ben ook van plan om, waar mogelijk, de locaties die een sleutelrol hebben gespeeld bij deze gruwelijke misdaden vast te leggen. Daarnaast zal ik onderzoek doen om te begrijpen waarom zowel nationale regeringen als internationale instellingen tekortschieten en welke maatregelen nodig zijn. Verder wil ik lessen trekken uit de ervaringen van overlevenden uit verschillende landen.

Het doel van dit boek is om verhalen van internationale betekenis onder de aandacht te brengen en hopelijk te dienen als een effectief middel om de transparantie te vergroten en autoriteiten ter verantwoording te roepen. Het is belangrijk dat de inhoud van het boek aansluit bij de kennis en ervaringen van overlevenden, activisten en professionals die al op dit gebied werkzaam zijn. De kern van het boek is dat overlevenden en anderen in staat zijn zich uit te spreken en zich gezien te voelen en voorts hen uit te rusten met de nodige middelen om daders en staten ter verantwoording te roepen. Het wordt voornamelijk een documentaire fotoserie afgewisseld met portretten. Overlevenden zullen actief deelnemen aan dit project. Mijn doel is om vast te leggen wat zij zichtbaar willen maken en wat voor hen van betekenis is. Overlevenden hebben inbreng in het selectieproces van de foto's en beslissen mee over de inhoud van het boek. Als ze anoniem willen blijven, wordt hun identiteit beschermd.

De verhalen van overlevenden worden gepresenteerd met minimale persoonlijke informatie (alleen leeftijd, land van herkomst en een citaat van de persoon zelf). De focus ligt op het onderzoeken of en zo ja welke rechtvaardigheidsmechanismen er zijn, welke juridische wegen en zorg beschikbaar zijn en welke hoop en aanbevelingen overlevenden hebben voor de toekomst.

Zo'n grootschalig project kan ik niet alleen. Ik ben daarom erg blij dat ik onder andere kan samenwerken met de Mukwege-foundation, zonder mijn onafhankelijkheid in te leveren. De Mukwege Foundation, opgericht in 2015, werkt wereldwijd met overlevenden van conflict gerelateerd seksueel geweld om de respons op seksueel geweld in conflicten te veranderen.

Het boek wordt uitgegeven door Uitgeverij Jurgen Maas en de streefdatum is 19 juni 2027 de Internationale Dag voor de Uitbanning van Seksueel Geweld tijdens Conflicten.

Elke donatie is welkom:

Maar graag wil ik ook een tegenprestatie verbinden aan jullie donatie.

1000 euro of meer:

Voor deze super bijdrage ontvang je een gesigneerd exemplaar van het boek en bovenal kom ik naar jouw organisatie om een presentatie te geven over dit thema na voltooiing van het boek op 19 juni 2027.

500 euro of meer: 

Je krijgt een fotoshoot! Ik maak foto's op een locatie naar keuze. Je mag zelf kiezen van wie de foto's gemaakt moeten worden. Vervolgens krijg je zes door mij geselecteerde beelden en een print van 40x60 van een van de beelden.

200 euro of meer:

Wow, fantastisch. Je ontvang na voltooiing van het project een gesigneerd exemplaar van het boek.

100 euro of meer:

Geweldig, heel fijn je bijdrage. Je ontvangt na voltooiing van het boek op 19 juni 2027 een print van 40x60 van een beeld naar keuze uit het boek.

50 euro of meer:

Heel erg bedankt. Je ontvangt na voltooiing van het boek op 19 juni 2027 acht ansichtkaarten met beelden uit het boek.